اگر نگران کمبود ویتامین D در بدن خودتان هستید، با ما همراه باشید تا بیشتر با علائم و عوارض کمبود ویتامین دی در بدن خودتان آشنا شوید.

اگر به سلامت خودتان اهمیت می دهید و می خواهید از بروز بیماری های مختلف پیشگیری کنید، در اولین قدم باید بدانید که هر یک از ویتامین های موجود در بدن، چه تاثیری روی سلامت عمومی شما دارند. ویتامین d یکی از ویتامین های مفید و پرکاربرد در بدن است که می تواند باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، افزایش استحکام استخوان و حمایت از بسیاری از عملکرد انسان ها شود. بدن انسان در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید، ویتامین d تولید می کند. همچنین، افراد می توانند برای تامین ویتامین d مورد نیاز خودشان از منابع غذایی و مکمل های حاوی ویتامین دی استفاده کنند.

این ویتامین برای حفظ سلامت استخوان ها و دندان ها، بسیار مهم است. همچنین این ویتامین را می توان برای تنظیم میزان التهاب در بدن و بهبود عملکرد سیستم ایمنی مورد استفاده قرار داد. با توجه به اینکه تمامی مردم ایران باید با عملکرد ویتامین d در بدن آشنا باشند، در این مقاله سعی داریم در مورد این ویتامین، فواید و علائم کمبود این ویتامین در بدن صحبت کنیم.

عملکرد ویتامین D

ویتامین d نقش بسیار مهمی در بسیاری از عملکردهای بدن دارد. به همین خاطر، همواره پزشکان توصیه می کنند که افراد به اندازه کافی ویتامین d در خون خود داشته باشند و اگر با کمبود این ویتامین مواجه اند با مصرف مکمل های ویتامین، ویتامین d مورد نیاز خودشان را تامین کنند. در ادامه به برخی از عملکردهای ویتامین دی در بدن اشاره می کنیم که قطعا اطلاع از آن ها به شما این امکان را می دهد تا به دقت بیشتری اقدام به مصرف این ویتامین کنید.

یکی از مهم ترین عملکردهای این ویتامین در بدن، تامین استخوان های سالم است. ویتامینd می تواند باعث افزایش جذب کلسیم از طریق روده ها شود. این ویتامین می تواند به حفظ سلامت کلسیم و فسفر کمک کند که هر کدام می توانند در تقویت استخوان ها و پیشگیری از از بیماری های مختلف موثر باشند.

وجود ویتامین دی کافی در خون باعث می شود تا کودکان استخوان های قوی تر و بزرگسالان نیز از پوکی استخوان پیشگیری کنند. یکی از بیماری های نادر در کودکان که در اثر کمبود ویتامین d رخ می دهد، بیماری نرمی استخوان یا راشیتیسم است. این بیماری فقط در کودکان و در اثر کمبود ویتامین d رخ می دهد؛ اما بزرگسالان نیز در اثر کمبود این ویتامین، با مشکل پوکی استخوانی یا استئومالاستی مواجه می شوند که ضعف عضلانی را در بر خواهد شد.

یکی دیگر از عملکردهای ویتامین d در بدن، بهبود عملکرد سیستم ایمنی است. این ویتامین می تواند از عملکرد خوب سیستم ایمنی حمایت کند و خطر ابتلا به بیماری های مختلف را کاهش دهد. محققان زیادی وجود دارند که پیشنهاد می کنند افراد برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن خودشان، از ویتامین d استفاده کنند.

برخی از تحقیقات نشان می دهند که مصرف ویتامین دی می تواند باعث بهبود شرایط خود ایمنی مانند دیابت، آسم، آرتریت روماتوئید و ... شود. با این حال هنوز هم به طور دقیق این موضوع اثبات نشده و به نظر می رسد که تحقیقات بیشتری برای اثبات اثربخشی ویتامین d بر روی شرایط جسمی مورد نیاز است.

طریقه جذب ویتامین d

حتما شما هم تا به حال در مورد اینکه نور خورشید می تواند باعث تولید ویتامین d در بدن شود، شنیده اید. واقعیت این است که نور خورشید به دلیل خواصی که برای بدن دارد، می تواند تاثیر زیادی روی سلامت عمومی داشته باشد. این موضوع باعث شده تا بسیاری از مردم هر روز خودشان را در معرض نور خورشید قرار دهند.

طریق جذب ویتامین d از طریق نور خورشید بسیار ساده است. زمانی که نور خورشید به بدن می تابد، بدن با جذب آن ویتامین d تولید می کند. این ویتامین d در بافت های چربی ذخیره می شود و می تواند عملکردهایی که ذکر کردیم را در بدن داشته باشد. مصرف ویتامین دی برای تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش خطر ابتلا به بیماری های مختلف و ... مورد استفاده قرار گیرد.

عوارض کمبود ویتامین d

ویتامین D یکی از انواع ویتامین هایی است که در بدن به صورت محلول در چربی وجود دارد. این ویتامین عملکردهای بسیار مهمی را در بدن ایفا می کند و کمبود یا افزایش آن می تواند برای بدن مضر باشد. در حالی که بسیاری از مردم ویتامین دی مورد نیاز خودشان را از نور خورشید دریافت می کنند؛ اما برخی از مردم ایران، به ویژه خانم ها قادر به تامین این ویتامین از طریق نور خورشید نمی باشند. این موضوع باعث شده تا نزدیک به نیمی از مردم با مشکل کمبود ویتامین d مواجه شوند.

اگرچه کمبود ویتامین دی می تواند خیلی زود با یک آزمایش ساده تشخیص داده شود، ولی اگر نیاز به درمان کمبود ویتامین d باشد و آن را درمان نکنید؛ احتمالا خیلی زود دچار عوارض مختلفی می شوید. در ادامه به برخی از عوارض کمبود این ویتامین در بدن (در بازه زمانی طولانی) اشاره می کنیم.

• شرایط قلبی عروقی
• مشکلات خود ایمنی
• بیماری های عصبی
• عفونت ها
• عوارض بارداری
• برخی سرطان ها از جمله سینه، پروستات و روده بزرگ

همانطور که کمبود ویتامین دی می تواند عوارض زیادی را برای بدن به دنبال داشته باشد، مصرف بیش از اندازه ویتامین D نیز برای بدن بسیار مضر است. توصیه می شود که بزرگسالان برای تامین ویتامین دی مورد نیاز خودشان، از منابع معتبر استفاده کنند. پزشکان متخصص در این حوزه توصیه می کنند که بزرگسالان بیش از 4000 واحد بین المللی ویتامین D را در طول روز مصرف نکنند. در این صورت احتمال سمیت در اثر مصرف این ویتامین در بدن کاهش پیدا می کند.

مصرف بیش از حد ویتامین دی می تواند منجر به هیپرکلسمی یا افزایش کلسیم خون شود. افزایش کلسیم خون نه تنها می تواند به رگ های خونی، کلیه ها و ریه ها آسیب وارد کند، بلکه به بافت های قلب نیز آسیب وارد می کند. افزایش مصرف ویتامین d می تواند نیاز به مراقبت فوری پزشکی داشته باشد.

افرادی که بیش از اندازه اقدام به مصرف ویتامین دی می کنند، ممکن است با مشکلاتی از قبیل زیر مواجه شوند:

• از دست دادن اشتها
• دهان خشک
• طعم فلزی
• استفراغ
• یبوست
• اسهال

ویتامین دی و لاغری

چگونه ویتامین دی باعث لاغری می شود ، یکی از دلایلی که افراد دچار چاقی و اضافه وزن می شوند ، مقاومت به انسولین است ، و یکی از ویتامین های موثر در جذب انسولین  سلول ها   ، ویتامین d است ، بنابر این در تدوین برنامه رژیم لاغری بهتر است میزان ویتامین دی در بدن ارزیابی شود و در صورت کمبود ویتامین دی حتما مصرف ویتامین دی بصورت مکمل و یا از منابع غذایی و یا از محیط در برنامه رژیم لاغری گنجانده شود . بنابراین می توان نتیجه گرفت در انواع رژیم های لاغری توجه به ریزمغذی ویتامین دی باید مورد توجه قرار گیرد .

مکمل های ویتامین d

یکی از ساده ترین روش ها برای تامین ویتامین d مورد نیاز بدن، قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. اما همانطور که می دانید نور خورشید نیز می تواند مضرات زیادی را برای پوست و بدن به دنبال داشته باشد. بنابراین، بسیاری از افراد برای کاهش آسیب نور خورشید از ضد آفتاب می کنند که این موضوع جذب ویتامین دی را کاهش می دهد. مکمل های ویتامین d می توانند برای تامین این ویتامین با دوز مناسب مورد استفاده قرار گیرند.

در مواردی که افراد دچار کمبود ویتامین دی باشند، پزشک توصیه می کند که حتما از مکمل های حاوی ویتامین دی استفاده کنند. در این صورت هم علائم کمبود ویتامین D در فرد کاهش پیدا می کند و هم فرد قادر است که از بروز بیماری های مختلف پیشگیری کند. از جمله مزایای مصرف مکمل های حاوی این ویتامین می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• سرطان

یافته ها و تحقیقات انجام شده برای مصرف ویتامین دی جهت پیشگیری از سرطان متفاوت است. اما برخی از تحقیقات نشان می دهند که این ویتامین می تواند تا حدی در کاهش خطر ابتلا به سرطان ها موثر باشد.

• سلامت شناختی

تحقیقات زیادی وجود دارند که نشان می دهند مصرف کم ویتامین d ، می تواند با زوال شناختی مرتبط باشد. با این حال باز هم باید مطالعات بیشتری پیرامون اثربخشی ویتامین دی در سلامت شناختی انجام شود.

• اختلالات استخوانی ارثی

مکمل های حاوی ویتامین دی می توانند برای درمان اختلالات ارثی ناشی از ناتوانی در جذب یا پردازش ویتامین D مورد استفاده قرار گیرند. البته میزان مصرف این ویتامین در کنترل علائم بسیار موثر است.

• اسکلروز چندگانه

شاید برای شما جالب باشد که بدانید یکی از عملکردهای ویتامین دی، کاهش خطر ام اس است. بنابراین، افرادی که در معرض ابتلا به ام اس هستند، می توانند با مصرف ویتامین دی تا حد زیادی خطر ابتلا به این بیماری را در خودشان کاهش دهند.

• استئومالاسی

مکمل های حاوی ویتامین دی می توانند برای درمان نرمی استخوان، ضعف  عضلانی و دردهای استخوانی مورد استفاده قرار گیرند. در واقع، کمبود این ویتامین می تواند باعث ایجاد مشکلاتی از این قبیل شود.

• پوکی استخوان

مطالعات مختلفی وجود دارند که نشان می دهند ویتامین D و کلسیم کافی می تواند باعث پیشگیری از پوکی استخوان و کاهش خطر شکستگی های استخوانی شود. به همین خاطر، توصیه می شود که خانم ها به ویژه خانم های یائسه برای پیشگیری از پوکی استخوان هم که شده از مکمل های حاوی این ویتامین استفاده کنند.

• پسوریازیس

برخی از تحقیقات نشان می دهند که مصرف ویتامین دی به عنوان یک داروی موضعی، می تواند باعث کنترل علائم پسوریازیس گردد.

• درمان راشیتیسم

راشیتیسم یک وضعیت نادر در کودکان مبتلا به کمبود ویتامین D است که می تواند با مصرف ویتامین دی از بروز این بیماری جلوگیری و همچنین آن را درمان کرد.

علائم کمبود ویتامین d

اکثر افرادی که مبتلا به کمبود ویتامین دی هستند، هیچ علائم خاصی ندارند. با این حال ممکن است علائم خاصی نیز در اثر کمبود این ویتامین به وجود آیند که از جمله آن ها می توان به عدم تعادل هورمون ها و یا کاهش سطح کلسیم خون اشاره کرد. در ادامه به برخی از علائم کمبود ویتامین دی در بدن اشاره می کنیم.

• شکنندگی استخوان، به ویژه در افراد مسن
• پوکی استخوان
• درد استخوان
• خستگی جسمی
• انقباض عضلانی
• ضعف عضلانی
• میالژیا یا درد عضلانی
• آرترالژی یا سفتی مفاصل

راه های پیشگیری از کمبود ویتامین d

پیشگیری از کمبود ویتامین دی در بدن کار چندان سختی نیست. بهتر است که هر سال یک بار، یک آزمایش خون بدهید و میزان ویتامین D موجود در خون خودشان را شناسایی کنید. در این صورت اگر با کمبود ویتامین دی مواجه شده باشید، می توانید آن را درمان کنید. برای پیشگیری از کمبود این ویتامین، حتما از منابع غذایی حاوی ویتامین دی استفاده کنید. اگر نمی توانید این منابع غذایی را مصرف کنید، می توانید از مکمل های روزانه حاوی ویتامین D استفاده کنید که دوز پایینی از این ویتامین را به خودشان اختصاص داده اند.

درمان ویتامین d

برای درمان کمبود ویتامین دی، چندین راهکار پیش روی شماست. اولین راهکار مصرف مواد غذایی حاوی این ویتامین است که می توانند تاثیر زیادی روی سلامت عمومی بدن داشته باشند. این منابع غذایی شامل موارد بسیار متعددی می شوند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

اما برای درمان ویتامین D به صورت اصولی تر، باید حتما از قرص ها یا آمپول های حاوی ویتامین استفاده کنید. آمپول های حاوی ویتامین دی می توانند میزان ویتامین D مورد نیاز بدن را با دوز بالایی تامین کنند. همچنین، قرص های ویتامین دی نیز در دوزهای مشخصی به فروش می روند که هر کدام کاربردهای خاص خودشان را دارند.

بدیهی است که هر چقدر میزان کمبود ویتامین دی در بدن شدیدتر باشد، لازم است که از روش های درمانی اصولی تری نیز استفاده شود. گاهی اوقات آنقدر کمبود این ویتامین در بدن شدید است که توصیه می شود افراد به صورت روزانه یا حتی هفتگی دوز بالایی از این ویتامین دی را مصرف کنند.

منابع دارای ویتامین دی

اکثر مردم ویتامین D مورد نیاز بدن خودشان را در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید تامین می کنند. با این حال، افرادی که در معرض خطر ابتلا به کمبود ویتامین دی می باشند، نباید فقط به این منبع تولید کننده ویتامین D در بدن اعتماد کنند. در طول ماه های زمستان و زمانی که نور خورشید خیلی قوی نیست، بهتر است که از منابع غذایی حاوی ویتامین دی برای تامین این ویتامین استفاده کنید.

البته توجه داشته باشید که این منابع دوز پایینی از ویتامین دی را به خودشان اختصاص داده اند. به همین خاطر، معمولا منابع غذایی حاوی ویتامین D زمانی مورد استفاده قرار می گیرند که نیاز به پیشگیری از کمبود ویتامین دی در بدن باشد. در صورت شدید بودن کمبود ویتامین D در بدن، بهتر است که از مکمل های حاوی این ویتامین در کنار رژیم غذایی مناسب نیز استفاده شود. از جمله منابع دارای ویتامین محلول در چربی دی، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ماهی های چرب مانند سالمون، ماهی خال مخالی و تن
• زرده تخم مرغ
• پنیر صبحانه
• جگر گاو
• قارچ
• شیر غنی شده
• غلات و آب میوه های غنی شده